Με αφορμή την δυναμική παρέμβαση/συνέντευξη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), κ. Petra Hielkema, στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» το Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025, αλλά και του γεγονότος ότι πλέον το συνταξιοδοτικό, παράλληλα με το δημογραφικό, εξελίσσεται σε κοινωνική και οικονομική νάρκη για ολόκληρη την Ευρώπη, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.), Δρ. Χρήστος Νούνης, σημείωσε τα κάτωθι:
- Στην Γαλλία, τέθηκε σε καθεστώς αναστολής από τον Πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2023 που προέβλεπε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη, και είχε προκαλέσει εκτεταμένες κοινωνικές αντιδράσεις και απεργίες στη Γαλλία, προκειμένου να εξασφαλίσει την συγκρότηση βιώσιμης κυβέρνησης. Η αναστολή, ωστόσο, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο η μεταρρύθμιση να επαναξιολογηθεί μετά τις εκλογές του 2027, εφόσον οι οικονομικές συνθήκες και το πολιτικό κλίμα το επιτρέψουν. Υπογραμμίζεται ότι η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με την σοβαρότερη πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, καθώς μια σειρά κυβερνήσεων μειοψηφίας έχουν προσπαθήσει να περάσουν προϋπολογισμούς περιορισμού του ελλείμματος μέσα από ένα βαθιά διχασμένο κοινοβούλιο.
- Στην Γερμανία, η κυβέρνηση Μερτς προωθεί σχέδιο με γενναία κίνητρα (2.000 ευρώ τον μήνα αφορολόγητο εισόδημα) για την παραμονή των συνταξιούχων στην αγορά εργασίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και την σφοδρή επιβάρυνση του δημογραφικού προβλήματος στην μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης (εκτιμάται ότι περίπου 5 εκατομμύρια εργαζόμενοι ή το 9% του εργατικού της δυναμικού θα συνταξιοδοτηθούν μέχρι το 2035).
- Από το 2024, η Ευρώπη είναι η απόλυτα γηραιά ήπειρος, ιστορικά και κυριολεκτικά πλέον, καθώς -σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας- έχει μακράν τον γηραιότερο πληθυσμό του πλανήτη και οι ηλικιωμένοι σε αυτήν (οι άνθρωποι άνω των 65 ετών) είναι περισσότεροι από τους εφήβους (κάτω των 15 ετών).
- Η Πρόεδρος της ΕΙΟPA, κ. Hielkema, χαρακτήρισε μονόδρομο τις συμπληρωματικές, κεφαλαιοποητικές συντάξεις και «κλειδί» τα Ταμεία Επαγγελματικά Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.), όπως επίσης και το καθεστώς αυτόματης εγγραφής των εργαζομένων σε αυτά, για την βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών κρατικών συνταξιοδοτικών συστημάτων.
- Σε μια Ε.Ε. όπου ο 2ος Πυλώνας της Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι δισυπόστατος, καθώς αφενός είναι πολύ ανεπτυγμένος στις σκανδιναβικές ευρωπαϊκές χώρες (η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία διαχειρίζονται το 78,7% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων όλων των ευρωπαϊκών Τ.Ε.Α.) όπου σε αυτές η συμμετοχή στην Επαγγελματική Ασφάλιση έχει καθεστώς υποχρεωτικότητας και, αφετέρου, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες η διείσδυση του θεσμού στον ασφαλιστικό τους χάρτη είναι χαμηλός, λόγω της προαιρετικής συμμετοχής, διαρθρωτικών, οικονομικών και ασφαλιστικών αγκυλώσεων, συνταξιοδοτικού αναλφαβητισμού κ.ά.
- Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι βασίζονται αποκλειστικά για την σύνταξή τους στον 1ο δημόσιο πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης, με μόλις το 20% να συμμετέχουν σε ένα Επαγγελματικό Ταμείο και μόλις 18% να διαθέτουν ένα ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.
- Η Ε.Ε. εξήγγειλε πρόσφατα την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU) ως κορυφαία της στρατηγική πρωτοβουλία για την διοχέτευση των αποταμιεύσεων των Ευρωπαίων πολιτών σε παραγωγικές επενδύσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της γηραιάς ηπείρου βάσει και των σχετικών εκθέσεων Ντράγκι και Λέττα, στρέφοντας προφανώς τον φακό στον σημαίνοντα ρόλο που καλείται πλέον να διαδραματίσει ο θεσμός των Επαγγελματικών Συντάξεων.
- Η εν λόγω πρωτοβουλία περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων με στόχο να κατευθύνουν οι ευρωπαίοι πολίτες αποταμιεύσεις ύψους 10 τρισεκατομμυρίων ευρώ σε παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες θα τους αποφέρουν υψηλότερες αποδόσεις, ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλουν στην κάλυψη των μεγάλων επενδυτικών αναγκών της Ε.Ε. Σήμερα, περίπου το 70% των αποταμιεύσεων των πολιτών της Ε.Ε. διατηρούνται ως τραπεζικές καταθέσεις, ενώ μόνο το 30% επενδύεται σε εργαλεία κεφαλαιαγοράς. Το αντίθετο συμβαίνει στις Η.Π.Α. Η ολοκλήρωση της ενοποίησης των κεφαλαιαγορών αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για την Ευρώπη, ειδικά σε μια εποχή που αναζητά τεράστιους πόρους για να αντιμετωπίσει κρίσιμες προκλήσεις, όπως στον τομέα της άμυνας και της επάρκειας των συντάξεων.
- Στο προσχέδιο της SIU αναφέρεται ότι θα απαιτηθούν μέτρα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την υποστήριξη της υιοθέτησης των επικουρικών συνταξιοδοτικών συστημάτων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε ο τομέας να προσφέρει καλύτερες αποδόσεις για τους μακροπρόθεσμους αποταμιευτές. Σε εθνικό επίπεδο, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την ανάπτυξη των τομέων επικουρικής συνταξιοδότησης. Η Επιτροπή θα εκδώσει έως το τρίτο τρίμηνο του 2025 συστάσεις σχετικά με την αυτόματη εγγραφή εργαζομένων στις Επαγγελματικές Συντάξεις, παρουσιάζοντας βέλτιστες πρακτικές και προτάσεις για την ανάπτυξη τέτοιων εργαλείων κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα. Επιπλέον, η Επιτροπή θα επανεξετάσει έως το δεύτερο τρίμηνο του 2026 το υφιστάμενο πλαίσιο της Ε.Ε. για τη Θεσμική Επαγγελματική Σύνταξη (IORP) και για το Πανευρωπαϊκό Προσωπικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP), με στόχο την βελτίωση της προσφοράς συνταξιοδοτικών προϊόντων.
- Στην Ελλάδα, η ανάγκη ουσιαστικής διείσδυσης των Τ.Ε.Α. στην αγορά εργασίας είναι το πραγματικό διακύβευμα στην επίλυση του Ασφαλιστικού – και όχι η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης – λόγω του σοβαρού δημογραφικού προβλήματος (επιταχυνόμενη γήρανση πληθυσμού), καθώς:
- Είναι ουραγός μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ με βάση την αξία περιουσιακών στοιχείων των Τ.Ε.Α. ως ποσοστό του Α.Ε.Π. (0,1%, ή 1% εάν συμπεριληφθούν και τα 4 Τ.Ε.Α. Υποχρεωτικής Ασφάλισης).
- Έχει ονομαστικό χρέος πολύ μεγαλύτερο από το ονομαστικό Α.Ε.Π. και σοβαρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς την επόμενη 20ετία.
- Το 30% των Ελλήνων είναι άνω των 60 ετών ενώ το 18% των Ελλήνων είναι άνω των 70 ετών.
- Έχει τους πιο γηρασμένους συνταξιούχους σε όλη την Ε.Ε.
- Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2015 ανέβασε την χώρα μας στην 1η θέση της κατάταξης των χωρών με τα υψηλότερα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από 1.1.2022 (67ο, ή 62ο με 40 χρόνια ασφάλισης) και στην 1η πεντάδα των χωρών παγκοσμίως με τα μεγαλύτερα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης στις γυναίκες!
- 1 από τα 2 ευρώ των συνταξιοδοτικών παροχών καταβάλλεται από το Κράτος, με την χώρα μας να κατέχει την 3η υψηλότερη θέση σε ό,τι αφορά τις συνταξιοδοτικές δαπάνες στην Ε.Ε.
- Πάγια θέση της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. είναι η υιοθέτηση του καθεστώτος της υποχρεωτικής αυτόματης εγγραφής του συνόλου των εργαζομένων στην αγορά εργασίας για 1 έτος, με δυνατότητα οικειοθελούς αποχώρησής τους μετά το διάστημα αυτό, προκειμένου να καταστεί εφικτή η ραγδαία επέκταση της κλίμακας των Επαγγελματικών Συντάξεων και του 2ου Πυλώνα στο εγχώριο ασφαλιστικό μας σύστημα μέσω της εμπειρικής εξοικείωσης των συμμετεχόντων με τις λειτουργίες και την προστιθέμενη αξία των συνταξιοδοτικών παροχών των Επαγγελματικών Ταμείων.
- Το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας για την Επαγγελματική Ασφάλιση, αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία – μαζί με αναγκαίες στοχευμένες επιπλέον παρεμβάσεις, εδραζόμενενες στις βέλτιστες εμπειρικά δοκιμασμένες πρακτικές και προσαρμοσμένες στα ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς εργασίας και του εγχώριου ασφαλιστικού συστήματος – για την θεσμοθέτηση του καθεστώτος της αυτόματης εγγραφής στην αγορά εργασίας, η οποία θα δώσει ριζική ώθηση στην ανάπτυξη του θεσμού των Επαγγελματικών Ταμείων στην Ελλάδα.
- Και… προτάσεις όπως αυτή της εισαγωγής και καθιέρωσης του συστήματος της αυτόματης εγγραφής στους φορείς Επαγγελματικής Ασφάλισης που διατυπώνονται από τα πλέον αρμόδια χείλη της Προέδρου της EIOPA, δεν μπορεί παρά να αποτελούν κατευθυντήρια πυξίδα των επικείμενων εγχώριων νομοθετικών πρωτοβουλιών και δράσεων του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας.
Δρ. Χρήστος Νούνης, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) και Πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομικών (Τ.Ε.Α.-ΥΠ.ΟΙΚ.)
Διαβάστε παρακάτω την συνέντευξη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), κ. Petra Hielkema, στην εφημερίδα «Η Καθημερινή».